Hulde aan Peter Timofeeff en Piet Paulusma.


Morgen weer hogere temperaturen! Een temperatuur kun je meten met een thermometer. Maar wat is een temperatuur precies? Is het tastbaar? Wat is de laagst mogelijke temperatuur? En wat is de hoogste temperatuur. Welke temperatuurschalen zijn er? Wat bedoelen we met het absolute nulpunt? Hoe kun je zeker weten dat een thermometer wel de goede temperatuur aanwijst? Wat voor soort thermometers zijn er?

Wat is een temperatuur precies?

Temperatuur is een maat voor de bewegingsenergie van de gasmoleculen om ons heen.  Ofwel, het is een eenheid die aangeeft hoe warm of koud het is. Je meet dat met thermometers en verschillende schalen (door met Celsius of Fahrenheit te rekenen) met verschillende thermometers.

Is het tastbaar?   

Nee, temperatuur is niet tastbaar, maar je kunt wel voelen of het warm of koud is.

Wat is de laagst mogelijke temperatuur?

De laagste temperatuur die mogelijk is in het heelal is -273,15 graden Celcius onder nul, ofwel 0 Kelvin. Dit is het absolute nulpunt. Bij die temperatuur komen alle moleculen tot rust. Maar in de lege ruimte wordt die temperatuur niet bereikt.

Wat is de hoogst mogelijke temperatuur?

De hoogste temperatuur ooit is waarschijnlijk geweest net na de oerknal. Onderzoekers denken dat het toen wel zo’n 100.000.000.000.000.000.000.000.000.000 graden geweest moet zijn.

Welke temperatuurschalen zijn er?

Er zijn 3 temperatuurschalen:

De bekendste temperatuurschaal is de Celsiusschaal. Deze is genoemd naar de Zweedse astronoom Anders Celsius(1701-1744). Van hem ging in 1742 het voorstel uit de thermometer in 100 graden te verdelen, met het vriespunt van water bij 0° en het kookpunt bij 100°, beide bij een druk van één atmosfeer.

De Duitse natuurkundige Gabriël Daniël Fahrenheit (1686-1736) maakte als eerste een gemakkelijk afleesbare thermometer. Die was eerst met alcohol gevuld. Later verbeterde hij deze thermometer door kwik te gebruiken. Deze temperatuurschaal is de Fahrenheitschaal.

De temperatuurschaal die vooral in de natuurkunde, maar ook in de sterrenkunde veel wordt gebruikt, is de Kelvinschaal, genoemd naar de Schotse natuurkundige William Thomson Kelvin(1824-1907). De Kelvinschaal begint bij de laagst mogelijke temperatuur. Deze temperatuur noemen we het absolute nulpunt.

Wat bedoelen we met het absolute nulpunt?

We bedoelen met het absolute nulpunt, de laagst mogelijke temperatuur dat kan worden geproduceerd.

Hoe kun je zeker weten dat een thermometer wel de goede temperatuur aanwijst?

Dat zul je nooit zeker weten, natuurlijk wel ongeveer, maar niet precies. Want elke thermometer zal iets anders aangeven ookal is dat maar 1 honderdste verschil.

Wat voor soort thermometers zijn er?

Er zijn heel veel verschillende soorten themometers. Hier zijn 9 voorbeelden;

• Glasthermometer
• Elektronische Thermometer
• Deformatiethermometer
• Zeewaterthermometer
• Diepzeethermometer
• Grasminiumthermometer
• Katathermometer
• Thermograaf